Hà Giang – nơi địa đầu Tổ quốc không chỉ khiến du khách say đắm bởi núi non hùng vĩ, những cung đường đèo uốn lượn hay mùa hoa tam giác mạch rực rỡ, mà còn chinh phục lòng người bằng nền ẩm thực độc đáo, mang đậm hồn cốt vùng cao. Mỗi món ăn nơi đây đều gắn liền với đời sống văn hóa của đồng bào dân tộc, từ cách chế biến, gia vị đến hương vị đều mang hơi thở núi rừng, khiến thực khách khó lòng quên được.
Và trong hành trình khám phá ấy, chắc chắn bạn sẽ muốn trải nghiệm những món ăn ngon nhất định phải thử khi đến du lịch Hà Giang. Không chỉ đơn thuần là một bữa ăn, đó còn là hành trình cảm nhận, để thấy được sự tinh tế, mộc mạc và tình người nơi cao nguyên đá.
Thắng cố – Hương vị núi rừng nồng nàn
Nhắc đến ẩm thực Hà Giang mà không nói tới thắng cố thì quả thật thiếu sót. Đây là món ăn có lịch sử lâu đời, thường xuất hiện trong các phiên chợ vùng cao và là biểu tượng văn hóa của người H’Mông. Thắng cố truyền thống thường nấu từ thịt, xương, nội tạng ngựa, nhưng ngày nay còn có biến tấu với bò hoặc trâu, tùy từng địa phương. Nguyên liệu được ninh nhừ trong chiếc chảo lớn đặt ngay giữa chợ, kết hợp với các loại gia vị đặc trưng như thảo quả, quế, hồi, lá chanh rừng… tạo nên hương vị vừa lạ, vừa đậm đà. Khi đưa thìa canh nóng hổi lên miệng, bạn sẽ cảm nhận được vị béo ngậy của thịt xen lẫn hương thơm cay nồng của gia vị, một chút hơi nồng nhưng càng ăn càng thấy “bén”. Thắng cố thường được ăn kèm rượu ngô men lá, trong cái lạnh se sắt của vùng cao, khiến cơ thể ấm áp và tinh thần thêm phấn khởi. Đây không chỉ là món ăn, mà còn là một trải nghiệm văn hóa đặc sắc của Hà Giang.
Bánh cuốn trứng – Món quà sáng giản dị mà đặc biệt
Nếu ở miền xuôi, bánh cuốn thường ăn kèm chả quế, thì ở Hà Giang, bánh cuốn lại “đặc biệt” bởi sự xuất hiện của trứng gà ngay trong lớp bánh mỏng. Người bán khéo léo tráng một lớp bột mỏng trên nồi hấp, đập trứng gà tươi vào, thêm chút nhân thịt băm, hành phi rồi cuốn lại khi bánh còn nóng. Khi dọn ra, bánh cuốn trứng thường ăn kèm bát nước dùng nóng hổi nấu từ xương, thêm chút rau thơm xanh mát. Cắn miếng đầu tiên, bạn sẽ cảm nhận lớp bánh mềm mịn, vị béo nhẹ của trứng, vị thơm của thịt quyện trong nước dùng ngọt thanh, rất vừa miệng. Vào những buổi sáng sớm se lạnh ở phố cổ Đồng Văn, ngồi trong một quán nhỏ ven đường, gọi một đĩa bánh cuốn trứng nóng hổi, nhâm nhi cùng tách trà ngô hay cà phê phin, chắc chắn bạn sẽ có một bữa sáng giản dị nhưng khó quên.
Xôi ngũ sắc – Bản hòa ca sắc màu vùng cao
Trong những phiên chợ truyền thống hoặc dịp lễ hội của đồng bào Tày, Nùng, Dao, xôi ngũ sắc luôn là món ăn không thể thiếu. Đúng như tên gọi, món ăn này nổi bật với năm màu sắc rực rỡ: đỏ, vàng, xanh, tím và trắng – tượng trưng cho ngũ hành, cho sự cân bằng và ước vọng may mắn của người dân. Để có được màu sắc tự nhiên ấy, người dân phải kỳ công ngâm gạo nếp với các loại lá rừng như lá cẩm, lá gấc, lá khoai lang tím, lá riềng… Sau khi đồ chín, xôi vừa dẻo, vừa thơm, từng hạt óng ánh như ngọc. Khi bày ra mâm, năm màu hòa quyện thành một bức tranh ẩm thực bắt mắt, chỉ nhìn thôi đã thấy hấp dẫn. Ăn một miếng xôi, bạn sẽ cảm nhận được vị dẻo bùi của gạo nếp, hương thơm nhẹ của lá rừng và cả sự tinh tế trong cách chế biến. Xôi ngũ sắc không chỉ ngon miệng, đẹp mắt mà còn mang ý nghĩa văn hóa sâu sắc, khiến du khách thêm hiểu và thêm yêu mảnh đất Hà Giang.
Lẩu cá hồi – Ấm áp trong cái lạnh cao nguyên
Ít ai nghĩ rằng ở vùng núi đá Hà Giang lại có thể nuôi được cá hồi, nhưng nhờ khí hậu mát mẻ quanh năm và những dòng suối trong lành, cá hồi ở đây tươi ngon không thua kém gì Đà Lạt hay Sapa. Thịt cá hồi chắc, ngọt và giàu dinh dưỡng, được chế biến thành nhiều món, trong đó nổi bật nhất là lẩu cá hồi. Một nồi lẩu nghi ngút khói với nước dùng chua ngọt thanh nhẹ, thêm các loại rau rừng, nấm tươi và từng lát cá hồi hồng tươi hấp dẫn. Khi thả miếng cá vào, chỉ vài phút sau vớt ra là có thể thưởng thức ngay – thịt cá mềm, béo nhưng không ngấy, ăn kèm rau rừng tạo nên sự cân bằng hoàn hảo. Giữa cái lạnh của cao nguyên đá, ngồi quây quần bên nồi lẩu cá hồi cùng bạn bè hay gia đình, hít hà hơi nóng, vừa ăn vừa trò chuyện, đó chính là khoảnh khắc khiến nhiều du khách lưu luyến mãi Hà Giang.
Thịt trâu gác bếp – Đậm đà hồn núi rừng
Nếu có một món ăn nào được coi là “linh hồn” của ẩm thực Hà Giang, chắc chắn đó là thịt trâu gác bếp. Đây là món ăn truyền thống của người Thái đen, sau lan rộng ra nhiều vùng núi phía Bắc. Thịt trâu tươi sau khi thái thành từng thớ dày, được tẩm ướp với muối, gừng, sả, mắc khén và ớt rừng, rồi treo lên gác bếp để hun khói bằng củi nghiến trong nhiều ngày. Nhờ đó, từng miếng thịt khô lại, chuyển màu nâu sậm, có mùi khói đặc trưng rất riêng. Khi ăn, người ta thường xé dọc thớ thịt, chấm cùng chẩm chéo hoặc nhâm nhi với rượu ngô. Vị dai ngọt của thịt, vị cay nồng của gia vị và hương khói bếp len lỏi khiến thực khách như cảm nhận được cả núi rừng Hà Giang trong từng miếng ăn. Thịt trâu gác bếp còn được nhiều du khách mua về làm quà, như một cách mang hương vị núi rừng về với miền xuôi.
Có thể nói, thưởng thức ẩm thực chính là cách tuyệt vời nhất để “nếm” trọn vẹn linh hồn của Hà Giang. Từ chén thắng cố đậm đà nơi chợ phiên, chiếc bánh cuốn trứng nóng hổi buổi sáng sớm, đến miếng thịt trâu gác bếp thơm nồng hương khói… tất cả đều mang đến những trải nghiệm khó quên. Vậy nên, nếu có dịp đặt chân đến mảnh đất địa đầu, đừng quên tìm cho mình cơ hội khám phá những món ăn ngon nhất định phải thử khi đến du lịch Hà Giang. Bởi chính hương vị ấy sẽ khiến hành trình của bạn thêm trọn vẹn, để rồi khi rời đi vẫn còn lưu luyến mãi không nguôi.
